ایروان یک ولایت مسلمان نشین بود
نویسنده:
صمد سرداری نیا
امتیاز دهید
چگونگی تغییر ترکیب قومی و دینی ولایت ایروان
در تحقیق حاضر، تاریخچه شهر ایروان (پایتخت کنونی جمهوری ارمنستان) و حوادث مربوط به آن از بدو پیدایش تا فاجعه قتل عام مسلمانان به دست داشناکها ( 1918م) بررسی میشود. مولف در این پژوهش نشان میدهد ولایت چخورسعد و مرکز آن، ایروان در طول سدههای متمادی، یک خطه مسلمان نشین ایرانی بوده و ایروان از شهرهای آذربایجان و ولایت چخورسعد از ولایات چهارگانه ایالت آذربایجان بوده است.
وی در مقدمه مینویسد" : ایروان که در حال حاضر به عنوان پایتخت جمهوری ارمنستان، یک شهر ارمنینشین شناخته میشود، قرنهای متمادی، نه تنها به عنوان ولایتی از ولایات ایران، بلکه یک سرزمین مسلمان نشین بوده و دژی استوار در برابر بیگانگان محسوب میشده است."
کتاب با توصیف موقعیت جغرافیایی ایروان، وجه تسمیه، پیشینه تاریخی و نامهای قدیمی منطقه آغاز میشود، سپس این مباحث فراهم میآید: ایروان از شاه اسماعیل تا شاه عباس، ایروان در عهد آخرین سلاطین صفوی، ایروان در عهد نادرشاه افشار، ایروان در دوران آقا محمدخان قاجار، چشمانداز اقتصادی ایروان در آستانه قرن نوزدهم، ایروان در جنگهای ایران و روس، ایران پس از قرارداد ترکمانچای، ایروان در عهد ناصرالدین شاه قاجار، ایروان در جنگ ارامنه و مسلمانان قفقاز در سالهای 6ـ1905، نسلکشی و قتل عام مسلمانان ایروان، برخی خاندانهای نجات یافته از قتل عام، مسجد کبود و سایر مساجد ایروان، آثار اسلامی باقیمانده در جمهوری ارمنستان، علما و روحانیون ایروان، برخی از شخصیتهای ایروان، شعرای ایروان، و توصیف ایروان به قلم میرزا مسلم قدسی. کتاب با فهرست منابع به پایان میرسد.
بیشتر
در تحقیق حاضر، تاریخچه شهر ایروان (پایتخت کنونی جمهوری ارمنستان) و حوادث مربوط به آن از بدو پیدایش تا فاجعه قتل عام مسلمانان به دست داشناکها ( 1918م) بررسی میشود. مولف در این پژوهش نشان میدهد ولایت چخورسعد و مرکز آن، ایروان در طول سدههای متمادی، یک خطه مسلمان نشین ایرانی بوده و ایروان از شهرهای آذربایجان و ولایت چخورسعد از ولایات چهارگانه ایالت آذربایجان بوده است.
وی در مقدمه مینویسد" : ایروان که در حال حاضر به عنوان پایتخت جمهوری ارمنستان، یک شهر ارمنینشین شناخته میشود، قرنهای متمادی، نه تنها به عنوان ولایتی از ولایات ایران، بلکه یک سرزمین مسلمان نشین بوده و دژی استوار در برابر بیگانگان محسوب میشده است."
کتاب با توصیف موقعیت جغرافیایی ایروان، وجه تسمیه، پیشینه تاریخی و نامهای قدیمی منطقه آغاز میشود، سپس این مباحث فراهم میآید: ایروان از شاه اسماعیل تا شاه عباس، ایروان در عهد آخرین سلاطین صفوی، ایروان در عهد نادرشاه افشار، ایروان در دوران آقا محمدخان قاجار، چشمانداز اقتصادی ایروان در آستانه قرن نوزدهم، ایروان در جنگهای ایران و روس، ایران پس از قرارداد ترکمانچای، ایروان در عهد ناصرالدین شاه قاجار، ایروان در جنگ ارامنه و مسلمانان قفقاز در سالهای 6ـ1905، نسلکشی و قتل عام مسلمانان ایروان، برخی خاندانهای نجات یافته از قتل عام، مسجد کبود و سایر مساجد ایروان، آثار اسلامی باقیمانده در جمهوری ارمنستان، علما و روحانیون ایروان، برخی از شخصیتهای ایروان، شعرای ایروان، و توصیف ایروان به قلم میرزا مسلم قدسی. کتاب با فهرست منابع به پایان میرسد.
آپلود شده توسط:
behzad778
1398/06/30
دیدگاههای کتاب الکترونیکی ایروان یک ولایت مسلمان نشین بود
نوشتههای او نشان از علاقه خاصاش به قومیت و زبان آذربایجانی دارد که بعضا این علاقه قلبی بر بیطرفی و رعایت اصل انصاف سایه میاندازد.نوشتههای او در جمهوری آذربایجان مورد استقبال قرار گرفت و به همین دلیل مدرک دکتری افتخاری به او اعطا شد.
مولف در این کتاب، تصاویر،خاطرات شفاهی و استنادات تاریخی مربوط به «مسلمانان ولایت ایروان» را تجمیع کرده و به خواننده ارایه میکند؛سپس از این استنادات چنین نتیجه میگیرد که «ایروان ولایتی مسلمان نشین بوده است» و به طور ضمنی اساس زندگانی ارامنه در این منطقه را زیر سوال میبرد.
با کمی تأمل در این فرآیند میتوان به یک گسست منطقی پیبرد.مولف با توجه به علایق شخصی خود نسبت به فرهنگ و قومیت آذربایجانی از یک سو و تحت تاثیر دشمنی بین دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان در دهههای اخیر،امر کوچکی بر وی مشتبه شده بدین ترتیب که آن مرحوم با ارایه مستنداتی،اثبات میکند که «مسلمانان در این ولایت زندگانی میکردهاند« اما بدون ارایه مستندات کافی،چنین نتیجه میگیرد که «فقط مسلمانان در این ولایت زندگانی میکرده اند».با توجه به این که امروزه در حوالی ولایت سابق ایروان،هیچ مسلمانی زندگانی نمیکند،چنین فرضیهای را مطرح میکند که لابد همه این مسلمانان تحت فشار و قتل و غارت ارامنه از خانههایشان رانده شده اند که البته مشخص نیست اگر مسلمانان چنین اکثریتی در آن ولایت داشته اند چگونه مغلوب اقلیت شده اند.
به طور خلاصه جا دارد این نکته افزوده شود که:«خروج مسلمانان از ایروان علل مهمتری نسبت به آنچه که در این کتاب مطرح شده است،دارد».